Balıkların beslenme konusundaki yeri tartışma götürmez. Soframıza koyacağımız balığı belirlerken, zaman zaman kararsızlığa düşeriz. Balık seçimi, eğer yeterli bilgimiz yoksa oldukça zordur. Fiyat, lezzet ve besin değeri konusunda dengeyi kurmak, her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle, daha önceki tecrübelerden faydalanarak bir balık türü konusunda karar vermek gerekebilir. İşte tam bu noktada şu soru karşımıza çıkıyor; balıkları yeterince tanıyor muyuz?
Özellikle amatör balıkçıların çok sık karşılaştığı bir sorudur. Denize atılan oltaya ,farklı türlerde birçok balık takılır. Bizim her balık türünü bilmemiz mümkün olmadığından, yakaladığımız balığın yenip yenilmediğine karar vermede de zorlanırız. Bazen çok lezzetli bir balığı tekrar suya salarken; lezzetsiz ve yenmeyen bir türü de eve kadar taşırız. Hatta daha da önemlisi trakonya gibi zehirli bir balık türünü de elimize alarak kendimize zarar veririz.
Tür konusunda çok sık karıştırılan iki balık ta barbun ve tekirdir. Yakaladığımız balığın barbun mu yoksa, tekir mi olduğunu ayırt etmekte zorlanırız. Barbun ve tekir balıkları görüntüsü, yaşam alanı, beslenme şekilleri olarak birbirine çok benzeyen, aynı familyadan iki farklı balıktır. Balıkçıdan balık alırken bile, bize farklı balık türlerini sattıkları da olmuyor değil hani…
Şimdi bu iki balık türünü inceleyelim ve farklarını görelim:
Barbun Balığı (Mullus Barbatus):
Yanlardan basık, kısa bir forma sahiptir. Kafası dik bir şekilde iner. Bu kafa yapısı nedeniyle, ağız kısmı göz hizasına kadar ulaşır. Çenesinin altında iki adet uzunca bıyık bulunur. Sırt yüzgecinde bulunan hareler, neredeyse fark edilmeyecek kadar şeffaftır. Maksimum boy 30-35 cm, ortalama 12-15 cm arasındadır. Üst çenede diş bulunmaz. Kumlu ve çamurlu alanları sever. Denizlerimizde birçok bölgede bulunmasına rağmen oldukça az görülür. Barbun balığı, ekonomik değeri yüksek bir balık türüdür. En yaygın pişirme yöntemi tavadır. Pişme esnasında çok çabuk dağılacağı için dikkat edilmelidir.13 cm avlanma limiti vardır.
Tekir Balığı (Mullus Surmuletus):
Açıklamamızı barbun balığından yola çıkarak yapacak olursak; tekir balığının kafa yapısı daha sivridir, dolayısıyla ağız kısmı göz hizasına ulaşmaz. Sırt yüzgecinde bulunan hareler daha belirgin ve koyudur, kolayca fark edilir.15-35 cm boylarda rastlanır. Turuncumsu ve pembemsi renk hakim olan tekir balığının yüzeyi çok kolay dökülebilen pullarla kaplıdır. Tekir balığının vücudu boyunca uzanan turuncu şeritler bulunur. 11 cm avlanma limiti vardır. Çok sığdan derinlere kadar yaşam alanı bulur.
Nil Barbun Balığı (Upeneus Molluccensis)
Paşa barbununu tekir ve barbundan ayıran diğer bir özellikte, alt ve üst iki çenede de diş olmasıdır. En yoğun Akdeniz’de bulunan paşa barbunun avlanma limiti 10 cm dir.
Kısacası tekir balığının burnu barbuna göre daha uzundur. Tekir balığının ağzı göz hizasına ulaşmaz, barbun balığının ağzı göz hizasına ulaşır. Tekir balığında vücudu boyunca uzanan koyu çizgi barbun balığında bulunmaz.
Bu iki balık arasında daha birçok küçük fark olmasına rağmen, tekir balığının sırt yüzgecinde bulunan harelerin, barbun balığına göre daha belirgin ve koyu olması, bu iki balığı ayırt etmede kullanabileceğiniz gözle görülür bir detay olarak karşımıza çıkmaktadır.Bir diğer fark renktedir. Barbun balığının rengi pembemsidir; tekir balığı ise kırmızıya yakındır.
Barbun balığı ile tekir balığı arasında bulunan farkların önemli bir kısmı, balıklar taze iken tespit edilir. Bu balıkların uzun süre tezgâhta bulunması, özellikle puldan kaynaklı farkların belirgin olma özelliğini yitirmesine neden olur.
Bu kadar açıklamaya bir de barbun tarifi verelim.
Barbun Tava
Malzemeler:
- 1 kg barbun,
- Un veya mısırunu,
- Kızartmalık yağ,
- Tuz.
Hazırlanışı:
- Barbun balıklarının kafasını kopartmadan temizleyelim ve iyice yıkayalım,
- Yıkanan balıkların suyunu iyice süzelim, tuzlayalım ve her tarafını unlayalım,
- Yağımızı bir tavada iyice kızdıralım ve kuyrularından tutup sallayarak fazla ununu döktüğümüz balıkları tavaya koyalım,
- Tavada ara ara tavayı ileri geri hareket ettirerek barbunları kızartalım ( balığı çevirerek iki tarafı da kızartalım)
- Bütün balıkları aynı şekilde pişirip, kağıt havlu serili bir tabağa yan yana sıralayalım ( fazla yağı çeksin),
- BU işlemden sonra servis tabağına alalım ve roka, turp, maydanoz, limon gibi sebzelerle garnitürleyip servis edelim. Afiyet olsun.